1. 1923 онд байгуулагдсан анхны таван аймгийн нэг бол Архангай юм. Тус аймаг нь анх Цэцэрлэг мандал уулын аймаг нэртэйгээр байгуулагдаж, 1931 онд Архангай гэсэн нэртэй болжээ.
2. Нийт нутаг дэвсгэрийн хэмжээ 55.3 мянган км.кв, далайн түвшнээс дээш 2414 метрийн өндөрт байдаг.
3. МҮХАҮТ-ийн дэргэдэх Аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх газраас аймгуудын гайхамшгийг нэрлэхэд Архангайг хамгийн их үзэх зүйлтэй, байгалийн үзэсгэлэнт газартай аймгуудын нэгээр нэрлэжээ.
4. Чулуутын гол, Хоргын тогоо, Тэрхийн цагаан нуур, Суварга хайрхан уул, Тамирын гол, Булган уул, Тайхар чулуу, Хар балгас, Билгэ хааны цогцолбор гэх есөн газрыг Архангай аймгийн гайхамшгаар нэрлэжээ. Мөн тус аймагт Шар нохойн там, Цэнхэрийн халуун рашаан, 100 салаа мод, Суман гол гэх мэт байгалийн өвөрмөц тогтоцтой олон газар, эртний хадны сүг зураг бичээс, Хүннү, Сянби, Түрэг, Уйгур улсын түүхэн олдворууд ихээр олдсоор байдаг.
5. Дэлхийд зул өргөдөг хоёрхон уул байдгийн нэг нь Архангай аймагт байдаг. Тус уулын нэрийг “Булган уул” гэх бөгөөд нутгийн иргэд олон зуун жил тус уулаа хайрлан хамгаалж, шүтэж иржээ. Архангайчууд Цагаан сар, Шинийн 15 гэх мэт тэмдэглэлт өдөр Булган ууландаа зул өргөдөг. Зул өргөсөн үед тэнгэрийн одод газарт буусантай адил харагддаг гэж нутгийн иргэд ярьдаг.
6. Архангай аймаг нь 19 сумтай. Хамгийн ойр орших сумын төв нь цэцэрлэг хотоос 25 километрийн зайд орших Цэнхэр сум, хамгийн хол нь 256 км-ын зайд орших Цахир сум юм. Харин аймгийн төв нь Улаанбаатар хотоос 521 километрийн зайтай.
7. Архангай аймгаас хамгийн олон улсын цолтой бөх төржээ. Үүнд: Улсын аварга 5, арслан 15, гарьд нэг, заан 30, харцага 7, начин 64 гэсэн нийт 120 гаран улсын цолтой бөх Архангай аймгаар овоглодог.
8. Мөн хамгийн олон аварга тус аймгаас төржээ. Г.Вандан, Буурь Н.Жамъяан, Ц.Чимэд-Очир, Г.Өсөхбаяр, Р. Санжаадамба гэсэн 5 аваргатай.
9. Тус аймаг нь 2.4 сая малтай, үхрийнхээ тоогоор улсад тэргүүн байр эзэлдэг. Нийт 450 мянган үхэртэй.
10. Сүү цагаан идээгээ хамгийн сайхан боловсруулдаг хүмүүсээр тус аймгийн Их тамир сумын бүсгүйчүүдийг нэрлэжээ. Алдарт “Сүүн цагаан хурууд” ааруулыг тус сумын бүсгүйчүүд санаачлан боловсруулж улсын брэнд бүтээгдэхүүн болгосон байна.
11. Архангай аймгийн Эрдэнэмандал сумаас Хүннү гүрний үеийн Буган чулуу хөшөө ихээр олддог. Мөн тухайн суманд Монголын эртний хаадын нэг болох Харуул хааны ордны туурь байдаг байна.
12. Хамгийн том голуудыг нь нэрлэвэл Тамир, Орхон, Чулуут, Суман, Хануй, Хүнүй юм. Мөн Хадат, Бор тал, Цагаан сүм, Мухар Хужирт, Бэлх, Цэнхэр зэрэг халуун хүйтэн рашаан олонтой.
13. Архангай аймгаас Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаяр, Шадар сайд Пүрэвдорж, Д.Тэрбишдагва, УИХ-ын дарга асан С.Төмөр-Очир, УИХ-ын дэд дарга Р.Гончигдорж, ЭМ-ийн сайд Н.Удвал, ЭМ-ийн сайд асан С.Ламбаа, УИХ-ын гишүүн Фортуна Н.Батбаяр, Д.Ганхуяг, С.Дэмбэрэл, Ц.Цолмон, Т.Бадамжунай, Ж.Мөнхбат, Баатарбилэг, Тэмүүлэн зэрэг олон улстөрч төржээ.
14. Төрийн шагналт АЖ Ц.Гантөмөр, АЖ Д.Чимэд-Осор, Д.Ичинхорлоо, Намсрайжав, Г.Равдан, МУГЖ Д.Баянжаргал, Чогсомжав зэрэг урлагийн олон алдартнууд Архангай аймгаас төрсөн байна. Мөн дэлхийн аварга, олимпийн хүрэл медальт С.Батцэцэг, олимпийн мөнгөн медальт боксчин П.Сэрдамба зэрэг бөмбөрцгийн нэр хүндтэй алдарт тамирчид тус аймгийн уугуул хүмүүс.
15. Хамгийн олон УИХ-ын даргатай аймаг бол Архангай юм. Тухайлбал С.Төмөр-Очир, Р.Гончигдорж нар УИХ-ын даргаар ажиллаж байжээ.
16. Архангай нь баруунаасаа нар зөв тойруулбал, Завхан, Хөвсгөл, Булган, Өвөрхангай, Баянхонгор аймагтай хил залгадаг.
17. Энэ нутаг нь аялал жуулчлалын чухал газар бөгөөд Өгий, Тэрхийн цагаан нуур болон Хорго, Тайхар чулууны галт уулын тогтоц нь олны анхаарыг үргэлж татдаг байна.
18. Архангай аймагт 2010 оны эцэст 91 мянган хүн амьдарч байжээ. Нийт хүн амын 34.4 хувийг 0-16 насны хүүхдүүд, 33.9 хувийг 16-35 насны залуучууд, 5.6 хувийг 60-аас дээш насны хүн ам эзэлдэг байна.
19. Аймгийн төв Цэцэрлэг хотод агаарын дундаж температур нь жилд 0.1 бөгөөд, өвөл нэгдүгээр сард -15.6 хэм хүйтэн, зун нь долдугаар сард 14.7 хэм дулаан байдаг.
20. Тус аймгийн нутагт 1700-гаад зүйлийн ургамал ургадгаас алтан хундага, алтан гагнуур, вансэмбэрүү, бамбай, нохойн хошуу, царван, төллүүр, өргөст сарнай, таван салаа, ванжингарав, эрээгомбо, юмдүүжин, мягмансанжаа, хунчир, туйплан, шар, хөх дэгд, сөд өвс, говийн ганга, тарваган шийр, зүрхэн цэцэг, хурган чих, холтсон цэцэг, цагаан түрүү, чихэр өвс, хурган гоньд, эмийн багваахай, ягаан сэрдэг, цээнэ зэрэг эмчилгээний зориулалтаар ашиглагддаг ховор ургамлууд бий.
21. Архангай аймгаас улсын баатар 5, хөдөлмөрийн баатар 35 төрөн гарсан. Монгол улсын анхны МАРШИЛ Г. Дэмид нь тус аймгийн Ихтамир сумын уугуул билээ.
22. Монгол улсын түүхэн дэх 2 сансрын нисгэгчийн 1 нь мөн Архангайн уугуул хөдөлмөрийн баатар, акадимич, сансрын нисгэгч С.ГАНЗОРИГ юм.
23. 1725 онд 19-н хошуудыг нэгтгэн Сайн ноёны аймаг хэмээн байгуулсан түүхтэй.
Өнөөгийн Архангай аймгийн нутаг бүхэлдээ Завхан, Өвөрхангай, Хөвсгөл, Баянхонгор аймгийн зарим сумдыг хамарсан нутаг дэвсгэртэй байжээ. Аймгийн гол хүрээ, олон аймаг, хошууны дайран өнгөрөх гол боомт нь Заяын гэгээний хүрээ байжээ ….
Сайн ноён хан аймаг байгуулагдсаны 300 жилийн ой 2025 онд тохионо.
